Lukta av nybakt brød

Eg er lukkelegast når eg kan ete heimebakt brød. Kjøpebrød smakar stort sett likt, og sjølv om vårt lokale coop-bakeri lagar eitt brød som faktisk er grovt, ikkje bare i namnet, noko som dei færraste norske bakeri kan skryte av, er det ekstra stor stas å kunne setje sitt eige brød på bordet. Lukta av nybakt brød i huset er ei lukt til å bli glad av.

Det er ikkje lett å finne ei oppskrift ein er hundre prosent nøgd med. Slikt avheng av smak og behag, og eg har prøvd meg fram inspirert av oppskrifter eg har funne i kokebøker, teke bort nokre element og lagt til andre, og dermed laga meg to oppskrifter både eg og resten av familien tykkjer det vert gode brød av. Har eg sett i gang brødbaking og manglar noko av det eg treng, tek eg noko anna i staden. Som regel går det heilt greit, og ofte vert det svært gode resultat av slike tilfeldige utbyttingar og.


Grovt, saftig havrebrød
(3 brød)

1 1/2 liter vatn
25 g gjær
1 ts salt
6 dl havregryn
6 dl sammalt kveite, grov
3 ½ dl sammalt rug, fin
2 nevar linfrø
1 neve sesamfrø
14 dl kveitemjøl

Rør gjæren ut i 1 dl kaldt vatn. Varm resten av vatnet til 37°C og ha det i. Tilsett havregryn, salt, det sammalte mjølet og frøa. La kjøkkenmaskinen røre dette godt saman (på lågaste tempo) til det er godt blanda. Ha i halvparten av kveitemjølet, og la maskinen gå til også dette er godt innblanda. Ha i resten av mjølet og la maskinen røre godt (gjerne 5-7 minutt, men heile tida på lågaste tempo). Hev deigen under plast i 1-2 timar. Legg deigen på eit bord med mjøl. Bruk ikkje for mykje ekstra mjøl – bli heller litt kladdete på hendene. Del deigen i to og kna kvar del godt, før du formar dei til brød og legg dei i tre smurte former. Trykk brøda godt ned i formene. Etterhev under plast i 1-1 1/2 time. Forvarm omnen, og steik brøda nedst i omnen i 45 minutt på 200°C. Avkjøl brøda ute av formene, men på ei rist (gjerne med eit klede over).

Fullkornbrød
(3 brød)

2 dl kokande vatn
2 dl kveite heilkorn
2 nevar linfrø
1 neve sesamfrø
1 l vatn
25-50 g tørrgjær
3 dl sammalt kveite, grov
4 dl sammalt kveite, fin
2 dl sammalt rug, grov
2 dl sammalt rug, fin
14-16 dl kveitemjøl
3 dl kesam, 1%
1 ts salt

Slå det kokande vatnet over heilkorn og eventuelt også over frøa. Rør om og la blandinga stå i minst 20 minutt. Det gjer ingenting om det vert nokre timar i staden. Ha blandinga i bakebollen saman med alt det sammalte mjølet, og mesteparten av det fine, kesam, salt og vatn som er mellom 45 og 50ºC varmt. La kjøkkenmaskinen blande dette godt saman, og tilsett resten av mjølet under vegs. Lat deigen heve under plast i 1-2 timar. Bak ut og legg i 3 smurte former. Bruk gjerne olivenolje til smøringa. Trykk brøda godt ned i formene, og legg plast over. La brøda heve i 1-1 ½ time, og steik på 200ºC i 45 minutt. Ta brøda ut av formene og la dei kjølne på rist.

No kan det sjå ut som eg alltid bruker fersk gjær til den eine brødtypen, og tørrgjær til den andre. Det stemmer ikkje. Fersk gjær og tørrgjær går i periodar hjå meg. Bruk det som passar deg best. Men temperaturen på vatnet er viktig! 37ºC for fersk og mellom 45 og 50ºC for tørrgjær. Grunnen til at tørrgjær krev varmare vatn, er at han treng ekstra varme for å "vakne opp" frå den tørre tilstanden han er i.

Eg lagar tre brød i slengen og frys to av dei. Når eg tek dei opp av frysaren att, tek eg dei ut av plastposen og legg dei i eit kjøkkenklede.